Mevsimlikler ve İç Mekan Bitkileri
TANIM
Son dönem bitkisel peyzaj çalışmalarının gözdesi haline gelen, küçük ve orta ölçekteki alanlarda, iç mekânlarda, bahçelerde kısaca hemen her alanda kullanılan mevsimlik ve iç mekân bitkileri, geniş ve iğne yapraklı bitki gruplarına kıyasla daha fazla ilgi ve bakım gerektirmektedir. Bütününden ziyade, yaprağı ve çiçeği ile dikkati çeken bu fazla boylanmayan bitki türleri ılık hava koşullarında iyi gelişme göstermekte ve uygulama çalışmalarında yerlerini almaktadır. Tamamen doğadan arındırılmış yapıların aksine, doğa ile iç içe ve bütünsel ortamların yaratılmasını sağlamaktadır.
TEKNİK ÖZELLİKLER
- Hem iç hem de dış mekânda kullanılan türleri bulunmaktadır.
- Dış mekândaki yeşil dokunun iç mekâna taşınmasını sağlamaktadır.
- Dış mekânda yer alan ve ılıman iklime uyum göstermiş bitki türleri soğuk iklime sahip bölgelerde iç mekânda kullanılmaktadır.
- Saksılı olarak kullanımı çok yaygındır.
- İç mekân tasarımlarının vazgeçilmez unsurudur.
- Tasarım tamamlayıcı niteliği bulunmaktadır.
- Taşınması kolaylıkla yapılmaktadır.
- Fazla boylanmayan bitki gruplarını bünyesinde barındırmaktadır. Boyları 5cm – 120cm arasında değişmektedir. İstisnai durumlar da söz konusu olmaktadır.
- Çiçekleri ile ön planda olup, çiçek renkleri ile seçilerek tasarımlarda kullanılmaktadır.
- Yetiştirilme şekillerine ve yetiştirildikleri bölgelere göre farklılık göstermektedir.
- Salon ya da sera gibi alanlarda yetiştirilen bitkiler bu gruba girmektedir.
- Odunsu, otsu, soğanlı, rizomlu, yumrulu bitki türleri bu gruba girmektedir.
- Işık istekleri her bitki için farklılık göstermektedir. Işığın özellikle şiddeti ve süresi önem taşımaktadır.
- İç mekân için uygun olan türler %60 – 70 oranında neme ihtiyaç duymaktadır.
- Toprakları, pH isteklerine bakılarak belirlenmektedir.
- Üretimleri, tohumla ya da bitki kısımları ile gerçekleştirilmektedir.
- Özellikle çiçekleri gösterişli olanlar üretim amaçlı bitkiler grubuna girmektedir.
- Yaprakları gösterişli olanlar genellikle her dem yeşil bitkiler olmaktadır.
- Kesme çiçek olarak çok sık kullanılmaktadır.
- Mevsimsel değişimlere göre çeşitlilik göstermektedir.
- Tedavi edici niteliği bulunan tıbbi ve aromatik türleri sağlık alanında sıklıkla kullanılmaktadır.
- Görüş açısını etkilemedikleri için, yol kenarlarında, orta refüjlerde çok sık tercih edilmektedir.
- İthal türlerin maliyeti yüksek olmaktadır.
- Ortamı ısıtma özelliği göstermektedir.
UYGULAMA ALANLARI
- Villalar / Konutlar
- Ofisler
- Okullar / Eğitim birimleri
- Oteller
- Hastaneler
- Bankalar
- Kafeler / Restoranlar
- Pastaneler
- Refüjler
- Kent parkları
- Botanik bahçeleri
- Fidanlıklar
- Kır bahçeleri
- Organizasyon yapıları
- AVM’ler
- İş merkezleri
- Açık spor alanları
- Yürüyüş yolları
- Meydanlar
- Çatı bahçeleri
- Dikey bahçeler
vb. alanların ya da yapıların iç mekân ya da bahçe olarak adlandırılan kısımlarında mevsimlik ya da iç mekân koşullarında yaşamaya elverişli bitki türleri kullanılmaktadır.
ÇEŞİTLER, BOYUTLAR VE UYGULAMA ŞEKLİ:
| Latince Adı | Familyası | Türkçe Adı |
| Acanthus mollis | ACANTHACEAE | Ayı Pençesi |
| Achillea filipendulina | ASTERACEAE | Sarı Civan Perçemi |
| Achillea millefolium | ASTERACEAE | Civan Perçemi |
| Agaphantus africanus | AMARYLLIDACEAE | Afrika Zambağı |
| Ageratum houstonianum | ASTERACEAE | Vapur Dumanı |
| Ajuga reptans | LAMIACEAE | Dağ Mayasıl Otu |
| Amaryllis belladona | AMARYLLIDACEAE | Çoban Çiçeği |
| Anemone coronaria | RANUNCULACEAE | Taçlı Kır Lalesi |
| Anemone hupehensis | RANUNCULACEAE | Japon Lalesi |
| Anemone pulsatilla | RANUNCULACEAE | Manisa Dağ Lalesi |
| Antirrhinum majus | SCROPHULARIACEAE | Aslan Ağzı |
| Aquilegia hybrida | RANUNCULACEAE | Haseki Küpesi |
| Armeria maritima | PLUMBAGINACEAE | Çim Karanfili |
| Aster alpinus | COMPOSITAE | Alpin Yıldız Papatyası |
| Aster amellus | COMPOSITAE | Saray Patı |
| Aubrieta deltoidea | BRASSICACEAE | Obrizya |
| Begonia semperflorens | BEGONIACEAE | Yediveren Begonya |
| Begonia tuberhybrida | BEGONIACEAE | Yumrulu Begonya |
| Bellis perennis | ASTERACEAE | Çayır Papatyası |
| Bergenia crassifolia | SAXIFRAGACEAE | Kış Sümbülü |
| Brassica oleraceae | BRASSICACEAE | Süs Lahanası |
| Calceolaria herbeohybrida | CALCEOLARIACEAE | Çanta Çiçeği |
| Calendula officinalis | ASTERACEAE | Kadife Çiçeği |
| Celosia argentea | AMARANTHACEAE | Gümüşi Horoz İbiği |
| Celosia cristata | AMARANTHACEAE | Tüylü Horoz İbiği |
| Campanula carpatica | CAMPANULACEAE | Karpatlar Çan Çiçeği |
| Campanula medium | CAMPANULACEAE | Eğik Çan Çiçeği |
| Campanula muralis | CAMPANULACEAE | Dalmaçyalı Çan Çiçeği |
| Canna indica | CANNACEAE | Tesbih Çiçeği |
| Canna generalis | CANNACEAE | Zambak Kana |
| Cerastium tomentosum | CARYOPHYLLACEAE | Beyaz Çiçekli Fare Kulağı |
| Cheiranthus cheiri | BRASSICACEAE | Bahçe Şebboyu |
| Cheiranthus maritimus | BRASSICACEAE | Sarı Şebboy |
| Chrysanthemum indicum | ASTERACEAE | Kasımpatı |
| Chrysanthemum maximum | ASTERACEAE | Margrit |
| Convallaria majalis | LILIACEAE | Vadi Zambağı |
| Coreopsis lanceolata | COMPOSITAE | Koyun Gözu |
| Cortaderia selloana | POACEAE | Pampas Otu |
| Cosmos bipinnatus | COMPOSITAE | Kozmos |
| Cosmos sulphureus | COMPOSITAE | Sarı Kozmos |
| Crocus sativus | LILIACEAE | Çiğdem |
| Cyclamen persicum | PRIMULACEAE | Sıklamen |
| Cyperus alternifolius | CYPERACEAE | Japon Şemsiyesi |
| Cyperus papyrus | CYPERACEAE | Papirus |
| Dahlia variabilis | ASTERACEAE | Yıldız Çiçeği |
| Dianthus deltoides | CARYOPHYLLACEAE | Pembe Karanfil |
| Digitalis lutea | PLANTAGINACEAE | Sarı Yüksükotu |
| Digitalis purpurea | PLANTAGINACEAE | Mor Yüksükotu |
| Freesia kewensis | IRIDACEAE | Frezya |
| Fritillaria imperialis | LILIACEAE | Turuncu Renkli Ters Lale |
| Fritillaria meleagris | LILIACEAE | Bordo Benekli Ters Lale |
| Fuchsia hybrida | ONAGRACEAE | Yılbaşı Çiçeği |
| Gaillardia aristata | ASTERACEAE | Gayardiya |
| Galanthus plicatus | AMARYLLIDACEAE | Karadeniz Kardeleni |
| Gazania nivea | ASTERACEAE | Alpin Gazanyası |
| Gazania hybrida | ASTERACEAE | Gazanya |
| Gerbera jamesonii | ASTERACEAE | Gerbera |
| Gypsophila repens | CARYOPHYLLACEAE | Bahar Yıldızı / Gelin Çiçeği |
| Helianthus annuus | ASTERACEAE | Güneş Papatyası |
| Hemerocallis fulva | ASPHODELACEAE | Turuncu Güngüzeli |
| Hosta fortunei | LILIACEAE | Hosta |
| Hyacinthus orientalis | LILIACEAE | Sümbül |
| Impatiens balsamina | BALSAMINACEAE | Sümbül |
| Impatiens walleriana | BALSAMINACEAE | Cam Güzeli |
| Iris germanica | IRIDACEAE | Alman İrisi |
| Iris japonica | IRIDACEAE | Orkide İrisi |
| Iris pseudacorus | IRIDACEAE | Sarı Süsen |
| Kniphofia hybrida | ASPHODELACEAE | Fener Çiçeği |
| Lathyrus odoratus | FABACEAE | Kokulu Bezelye Çiçeği |
| Lavandula angustifolia | LAMIACEAE | Lavanta |
| Lilium candidum | LILIACEAE | Beyaz Çiçekli Zambak |
| Lilium regale | LILIACEAE | Beyaz İçi Sarı Çiçekli Zambak |
| Mentha aquatica | LAMIACEAE | Su Nanesi / Dere Nanesi |
| Mirabilis jalapa | NYCTAGINACEAE | Akşam Sefası |
| Muscari armeniacum | ASPARAGACEAE | Arap Sümbülü |
| Myosotis alpestris | BORAGINACEAE | Unutma Beni Çiçeği |
| Narcissus pseudonarcissus | AMARYLLIDACEAE | Büyük Çiçekli Nergis |
| Narcissus tazetta | AMARYLLIDACEAE | Beyaz Nergis |
| Nymphaea alba | NYMPHAEACEAE | Beyaz Nilüfer |
| Nymphaea rubra | NYMPHAEACEAE | Kırmızı Nilüfer |
| Pelargonium zonale | GERANIACEAE | Sardunya |
| Pelargonium peltatum | GERANIACEAE | Sakız Sardunya |
| Petunia hybrida | SOLANACEAE | Petunya |
| Primula polyantha | PRIMULACEAE | Yerli Çuha Çiçeği |
| Ranunculus asiaticus | RANUNCULACEAE | Katmerli Su Düğün Çiçeği |
| Rosmarinus officinalis | LAMIACEAE | Biberiye |
| Rudbeckia fulgida | COMPOSITAE | Güneş Şapkası |
| Salvia officinalis | LAMIACEAE | Bahçe Adaçayı |
| Senecio cineraria | ASTERACEAE | Kül Çiçeği |
| Silene pendula | CARYOPHYLLACEAE | Yapışkan Otu |
| Tulipa gesneriana | LILIACEAE | Darwin Lalesi |
| Verbena hybrida | VERBENACEAE | Mine Çiçeği |
| Viola odorata | VIOLACEAE | Kokulu Menekşe |
| Viola tricolor | VIOLACEAE | Hercai Menekşe |
| Zantedeschia aethiopica | ARACEAE | Salon Kalası / Kala |
| Zinnia elegans | COMPOSITAE | Zinya / Kirli Hanım Çiçeği |
RENKLER VE DOKULAR
Bitkisel uygulamalarda en fazla renk ve doku seçeneği mevsimlikler, bahçe çiçekleri ve iç mekân bitkilerinde görülmektedir. Hemen her renkte bulunmaktadır. Belirli bir şeklin araziye uygulanışında mevsimlik bitki grupları kullanılmakta ve bazı dönemlerde değiştirilerek farklı etki yaratılması sağlanmaktadır. İç mekân bitkileri de mekânın tasarımına, duvar kâğıtlarına ve mobilyasına bağlı olarak belirlenmektedir.
KALİTE SINIFI
Kaliteli tohumdan kaliteli bitkiler elde edilmektedir. Tohum kullanılarak üretilen bir bitkide, tohum ne kadar kaliteli ise bitkiye ait yapısal özellikler de o kadar belirgin olmaktadır. Aynı durum farklı teknikler kullanılarak üretilen bitki çeşitleri için de geçerli olmaktadır. Üretim tekniği doğru ve yerinde uygulandığında elde edilen bitkinin kalitesi son derece yüksek olmakta ve bitkiden istenilen verim alınmaktadır.
KULLANIM SÜRESİ VE BAKIM
Uzun ömürlü olanların yanı sıra tek yıllık ya da aylık olan türleri de bulunmaktadır. Saksı değiştirme, sulama, gübreleme, budama genel bakımları arasında yer almaktadır. Bunun dışında ortam sıcaklığı, nem gibi başlıca faktörler kullanım süresinde etkili olmaktadır.