Kepenkler

Güvenlik özellikleri ön planda tutularak yapılan kepenklerde, en çok tercih edilenler metal malzemeler ile imal edilen kepenklerdir. Bu kepenkler alüminyum, galvaniz sac ve paslanmaz çelikten imal edilir. Güvenlik amaçlı tercih edildikleri için sac kalınlıkları ve dayanımları oldukça önemlidir. Bu malzemeler arasında en çok kullanılanlar ise galvaniz kepenklerdir. Galvaniz kepenkler; kalınlıkları 0,80 mm, 1,00 mm ve 1,20 mm ölçülerindeki saclardan imal edilir. Oldukça uzun ömürlüdür. Uygulama yapılacak alanın üst kısmında bulunan kutu içerisindeki bir profile yay sistemi ile galvaniz sacın sardırılması üzerine kurulu bir sistemdir. Bu sisteme sarmal sistem denir. Manuel olarak yapılabilen bu sistem; aynı zamanda otomatik olarak da yapılabilmektedir. Spiral motorlar sayesinde kutu içerisindeki profile kepenk sacını sardırma işlemidir.

Ahşap kepenk yapılırken, köşe, ara ve orta kayıtlarda birleştirmelerde genelde, hampaylı zıvana birleştirme, açık zıvana birleştirme ve kertme birleştirme yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler kullanılarak kepenk kanat kasası gönye ve ölçülerine dikkat edilerek birleştirilir. Kepenk kanadında bulunan dikmeler üzerine lamellerin yuvaları sabit veya hareketli olacak şekilde belirlenir. Yapışkanlar ve vidalar yardımıyla monte edilir. Uygulama alanı olarak günümüzde konutlar daha ön plandadır. Ticarethanelerde fazla tercih edilen bir sistem değildir. Uygulama olarak kayar katlanır ve levha şeklinde uygulanır. Ahşap kepenk kanatlar, alt ve üst kısmından raylı sistemler ile yana kayar katlanır şekilde uygulanır

Alüminyum kepenkler, ölçülerine göre 1 mm ile 1,2 mm kalınlığında poliüretan dolgulu ve ekstrüze (içi boş çift cidarlı) paletlerden üretilmektedir. Bu profiller, isteğe bağlı olarak ral renklere boyanabilmektedir. Alüminyum kepenkler de metal kepenkler gibi uygulama alanı üzerinde bulunan bir kutu içerisine alüminyum paletlerin sarmal bir şekilde sarılması üzerine oluşmaktadır. Kepenkler, uzaktan kumandalı motorlar ile sisteme hareket verdirilerek otomatik olarak üretilebilmektedir. Manuel olarak da üretilen bu kepenk sistemlerinin ana hareket vericisi insandır. Otomatik kepenk sistemlerinde elektrik kesintisi veya olası bir arıza anında sistemi manuel olarak açabilecek bir mekanizma eklenmelidir. Tabi bu mekanizmada sadece kullanıcı tarafından açılabilecek bir sistem veya kilit olmalıdır. Alüminyum kepenkler, profilinin en alt sırasına takılan etek profilinin alt lastiği, toz ve rüzgâr girişini keserek zemine yumuşak ve sessiz oturmasını sağlar. Otomatik kepenk sistemlerinde tüp motorlar kullanılmaktadır. Tüp motorlar sessiz çalışır, uzun ömürlüdür, hayat boyu yağlama gerektirmez.

Kepenkler, genel olarak iş yeri güvenliği için kapı ve vitrinlerinde kullanılan bir yapı elemanıdır. Bu sebepten dolayı bu yerlerde kullanılan kepenkler genel olarak metal ve türevi malzemelerden üretilmektedir. Ancak kepenkler; konutlarda, pencere, bahçe katı kapısı ve garaj kapıları gibi alanlarda da kullanılmaktadır. Bu tür alanlar için daha ekonomik ve daha estetik yapıya sahip malzemelerden yapılan kepenkler kullanılır. PVC kepenkler bu tarz malzemelerden bir tanesidir. PVC kepenkler; duvara, pencere veya kapı kasasına olmak üzere iki şekilde uygulanabilmektedir. PVC kepenk sistemlerinde, kenarlarda kanallı ve kepengi oluşturan lamellerin hareket etmesini sağlayan dikmeler vardır. Bu dikmeler, tek kanatlı olan kepenklerde tek kanallı; iki veya daha fazla kanatlı kepenklerde ise iki kanallıdır. PVC lamellerin üstte bulunan kasa içerisine motorlu veya manuel sistemlerle sardırılarak toplatılan sistemlerdir. PVC kepenkleri pencerelerde kanat sistemi ile açılı açılımlar yaparak uygulanabilmektedir. Menteşe sistemi ile yana, makas sistemleri ile yukarı doğru açılımlı olarak kullanılabilir.

Uygulaması yapılan kepenk sistemlerinin genel kullanım şeklidir. Sarmal kepenk sistemi; kepenk üzerindeki kutunun içerisinde bulunan bir şaft üzerine kepenk lamellerinin rulo şeklinde sarılmasıyla çalışır. Kepenk yapımında kullanılan malzemeler farklı genişliklerde ve farklı malzemelerden oluşabilir. Alüminyum ve çelik olarak imal edilebilir. Isı yalıtımının gerekli olduğu yerlerde her iki üründe de (çelik ve alüminyum) poliüretan dolgulu ürün kullanılabilir. Alüminyum malzeme, ısı yalıtımsız seçeneklerde maksimum 50m²’ye kadar, Çelik malzeme ise (galvanizli mukavemeti yüksek sac) ısı yalıtımsız seçeneklerde 100m²’ye kadar tek parça şeklinde uygulanabilir. Her ürünün farklı palet et kalınlıkları ve genişlikleri bulunmaktadır. Et kalınlığı ve palet ölçüleri; kullanılan malzeme, uygulama yapılacak alan ve kullanılacak sisteme göre değişmektedir. PVC malzeme kullanılan sarmal sistemler, genel olarak konutlarda ve garaj kapılarında kullanılmaktadır. Manuel ve otomatik sistemler olarak üretilmektedir

Birden fazla kanat sayısı olan ve dışa açılan sistemlerde kullanılan kepenklerdir. Giriş – çıkışlara engel olmayacak şekilde kepenk kanatlarının kasa üzerinde bulunan raylar vasıtası ile açılıp kapanmasını sağlayan sistemlerdir. Kayar katlanır kepenklerde dışa katlanan çoklu kanatlar bir kenarda toplanarak maksimum ışık imkânı sağlar. Genel olarak ahşap ve PVC malzemelerin kullanıldığı kepenk sistemleridir. Konutlarda balkon, bahçe katı kapıları vb. alanlarda uygulanmaktadır. Hareketli bir sistem olduğu için yükseklik ve genişlik oranları dikkatle hesaplanmalıdır.

Genel olarak 13 x 15 x 13 mm ebatlarındaki çift taraflı çıtalar, birbirlerine 16 x 3 mm kalınlığında silme çapraz makas demirleri ile çelik perçin ve çelik makara sistemleri kullanılarak bağlanır. Birbirlerine bağlanan bu çıtalar, kasa üzerinde bulunan ray sistemleri üzerinde, uygulama alanına göre sağa, sola ya da ortadan iki tarafa açılım yaparlar. Bu tür sistemler, geniş kullanım alanı gereksinimi olan yerlerde kullanılmaya uygundur. Manuel olarak kullanıma uygundur; otomatik olarak kullanımı yoktur. Metal malzemeler kullanılarak imal edilir. Görsel bir yapısı olmasına rağmen son zamanlarda pek kullanım alanı bulamamaktadır. Tüm ral renklerde elektrostatik toz boyama uygulanır.

Kepenk sistemlerinin en bilineni ve geçmişte en çok kullanılanıdır. Çalışma prensibi; kutu içerisinde bulunan boruya bir yay sabitlenerek, oluşturulan dönme kuvveti ile petek sisteminin kutu içerisine toplanması üzerine kuruludur. Bu sistemleri harekete geçiren ilk kuvvet; insan kaynaklıdır. İlk kaldırma kuvvetinin etkisi ile yay devreye girer ve kepenk, kutu içerisine belirlenen miktarda file kepenk sistemini toplar. Sistemin güvenliğini, alt kısmında bulunan metal profil üzerine ilave edilen asma kilitler sağlar. Tam bir güvenlik sağlayamadığı için günümüzde çok nadir uygulama alanı bulmaktadır. Ancak günümüzde kullanılan kepenk sistemleri, bu sistemin alt yapısını kullanmaktadır. Artık motorlu ve otomatik olarak kullanılan sistemler gözdedir. Kutu içerisinde yer alan yay yerine, borunun içerisinde yer alan motor, dönme kuvveti ile ürünü aşağı ya da yukarı hareket ettirerek açılıp kapanmasını sağlar. Kepenk yapımında; galvaniz sac, poliüretan dolgulu alüminyum ve poliüren dolgulu çelik profiller kullanılır. Bu malzemeler, uygulanacakları alanlardaki kullanım şekline göre belirlenir. Genel olarak otomatik kepenk sistemlerinde; uzaktan kumandalı kontrol, fotosel sistemi ile cisim ve engel tanıma, şifreli geçiş sistemleri, radar uygulamaları, metal detektörleri gibi sistemler uygulanmaktadır.

Kapı ve pencere yanlarında bulunan raylar aracılığıyla üst kısımda bulunan kutu içerisine rulo halinde sarılarak açılıp kapanan sistemlerdir. Otomatik Kepenk sistemleri, uygulanacak alana uygun olarak farklı yükseklik ve görünüme sahip kepenk profilleri kullanılarak hem güvenlik hem de estetik ön planda tutularak üretilir. Otomatik kepenk sistemleri genellikle, 66 – 120 mm ölçülerinde ve 0.80 – 1.00 – 1.20 mm et kalınlığında olup; 1. sınıf galvanizli çelik profillerden oluşmaktadır. Kepenklerin rulo halinde yukarda toplaması yer tasarrufu sağlar. Kepengin oluşturulduğu rulo dıştan orijinal kutusuna toplanabildiği gibi içten asma tavan altında hazırlanan detaya gizlenerek de uygulanabilir. Kapı profillerinin içinde hareket ettiği yan raylar, profillerin temas ettiği yüzeylerde, lastik ve kıl fitiller sayesinde metaller arası sürtünme engellenerek sessiz çalışmasını sağlar. Etek profilinin alt lastiği sayesinde toz ve rüzgâr girişini engellenirken; zemine yumuşak ve sessiz kapanma sağlar. Tırnaklar ile birbirine kilitlenen profillerin yana kaymalarını engellemek için profil başlarına sert plastikten tapalar monte edilir. Enerjinin kesilmesi ve bazı zaruri durumlarda kapı, redüktör yardımı ile manuel olarak açılıp kapanabilmektedir. Tüketici taleplerine göre uzaktan kumandalı, dışarıdan anahtar şalterli veya başka giriş varsa içeriden açma butonlu olarak uygulanabilir. Orijinal askı kilitleri kullanılarak kapının aşağıdan zorlanarak açılması riski de ortadan kaldırılır.

Tüm kepenk sistemlerinde olması gereken bir sistemdir. İki şekilde uygulaması yapılmaktadır. Kepenk lamellerinin kutu içerisinde bulunan boruyu, bir yay tarafından, oluşturulacak dönme kuvveti ile kutu içerisine toplanması üzerine kurulu sistemdir. Bu sistemlerde ilk hareketi sağlayan kuvvet insan kaynaklıdır. İlk kaldırma kuvvetinin etkisi ile yay devreye girer ve kepenk, kutu içerisine belirlenen miktarda kepenk sistemini toplardı. Bir diğer sistem ise kutu içerisinde bulunan bir şaft üzerine kepenk lamellerinin rulo şeklinde sarılmasıyla çalışır. Burada da yine kepenk sistemini harekete geçiren insan gücüdür. Kutu içerisinde bulunan şaft sistemini bir kol vasıtası ile sağa veya sola çevirerek açma kapama işlemi gerçekleştirilir. Bu sistemde insan kolunun çok fazla yorulmaması ve düşük kuvvetle ağır yükler kaldırılabilmesi için sistemler geliştirilmiştir. Kepenk yapımında kullanılan malzemeler farklı genişlikler ve farklı malzemelerden oluşabilir. Bu tarz sistemlerde güvenliği, peteğin alt kısmında bulunan metal profil üzerine ilave edilen asma kilitler sağlar. Manuel kepenkler her hareketini insan gücüyle sağlamaktadır. Manuel kepenklerin kullanımı ve montajı kolay olduğundan ve ekonomik çözümler ürettiğinden dolayı en çok tercih edilen kepenk çeşitlerindendir.

Yangın tehlikesi bulunan alanlarda uygulanır. Yangının, bulunduğu ortamdan yayılmasını engellemek için yüksek ısılara ve aleve dayanıklı malzemeden imal edilir. 60 – 120 – 180 – 240 dakika yangın dayanımlı sınıflandırmalar yapılır. Yangına dayanıklı kepenk sistemleri boyasız olarak hazırlanabilir. Yangına dayanıklı kepenk sistemlerine, kepenklerin 73°’de kapanabilmesi için otomatik olarak serbest kalan bağlantılar konulmalıdır. Kepenklerin yangın anında açılıp kapanması, duman ve ısı detektörleriyle harekete geçirilebileceği gibi; bina alarm sistemiyle de harekete geçirilebilir. Uluslararası yangın şartnamelerine uygun olarak üretilir