Gaz Algılama Sistemleri

Doğalgaz, LPG vb. gibi gazlar, ısıtma ve pişirme cihazlarında en sık kullanılan enerji kaynaklarıdır. Bu tür cihazlarda herhangi bir sebepten ötürü gaz kaçağı olursa, bu kaçaklar ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Kullanılacak olan gaz algılama sistemleri, tehlike durumunda uyarı yaparak; bizleri maddi ve manevi kayıplardan korumaktadır.

Endüstriyel risklerin söz konusu olduğu noktalarda, gaz algılama sistemleri hayati önem taşımaktadır. Parlayıcı/patlayıcı gazların; bir üretim esnasında veya depolandığı ya da nakledildiği ortamlarda, tehlikeli boyutlara ulaşmadan algılanması; gerekli önlemlerin alınması adına çok önemlidir.

Patlayıcı özellikleri olmayan fakat zehirleyici ve boğucu nitelikte olan karbon monoksit, karbondioksit, amonyak vb. gibi gazlara duyarlı dedektörler de günümüzde, kapalı garajlarda ve kazan dairelerinde kullanılmaktadır.

Gaz algılama sistemleri; algılayıcı sensör, elektronik kontrol/gösterge panosu, sesli ve ışıklı uyarı, otomatik gaz kesme vanaları olmak üzere 4 bölümden oluşur

Gaz algılayıcı sensörler, sistemin en önemli elemanlarıdır. Gaz kaçağının oluşacağı bölgeye yerleştirildiğinde; herhangi bir gaz kaçağı halinde elektriksel değişimi kontrol panosuna aktaran bir elemandır.

Bu tip sensörler iki ana yöntem kullanırlar;

• Yarı iletken esaslı sensörler
• Katalitik yanma esaslı sensörler

Yarı İletken Esaslı Sensörler: Bu tip sensörler ilk olarak 1968 yılında Japonya’da üretilmeye başlanmıştır. Doğalgazın yanı sıra, ortamda bulunabilecek alkol, su buharı, amonyak, sigara dumanı ve diğer tüm gazlara duyarlıdırlar.

Katalitik Yanma Esaslı Sensörler: Son yıllarda fazlaca kullanılmaya başlayan sensörlerdir. Gazın geçmesine müsaade eden seramik bir taşıyıcı üzerine yerleştirilmiş, platin bir ısıtıcı telden meydana gelmiştir.

Bu panolar, gaz algılayıcı sensörler ile otomatik gaz kesme vanaları arasında bir işlemci görevi görmektedir. Bu ünite aynı zamanda bir sensör ve korna da içermektedir. Gaz kaçağı halinde hem siren çalarak hem de ışık yanıp sönerek uyarıcı görevi görür.

Sensörlerden gelen sinyaller, bu gösterge panosunda değerlendirilerek gaz kaçak miktarı ekranda ışıklı göstergelerle ve sayısal verilerle izlenir.

Bu sistemler, görülür ve duyulur uyarı sisteminin faaliyete geçiren, siren/korna olarak adlandırılan düzeneklerdir. Bu düzeneğin hem ışıklı hem de sesli olması gereklidir. Böylelikle ses ya da ışık düzeneklerinin herhangi birinde oluşabilecek olası bir hatada diğeri görevini yerine getirebilecektir. Ayrıca bu uyarı sistemlerinin minimum ses düzeyi 85-90dB’nin üzerinde olmalıdır.

Genel bilinen adıyla solenoid vanalardır. Bu vanalar, merkezi panodan kapama sinyalini aldığı anda gazı keser ve merkezi pano tekrar gazı açma sinyali verse dahi elle tekrar kurulmadıkça gazı açmaz. Böylelikle de gaz kaçağına neden olan hatanın tespiti ve onarımı için kullanıcıya yol açılması hedeflenir.