Ahşap Kapı

Yapıların dış mekânlarla ilişkisini sağlayan ve görsellik açısından güzellik katan öğesi olan kapılar, ahşap malzemelerden imal edilebilirler. Ahşabın kolay işlenebilirliği, doğal güzelliği ve sıcaklığı sayesinde; daha konuta girerken insana bir huzur verme özelliğine sahiptir. Ahşap kapılarda gelen olarak kullanılan ağaç türleri: çam, ladin ve köknar gibi ağaçlardır. Her ne kadar teknolojik gelişmelerle kapı modelleri değişse de, oyma olarak yapılan el işçiliği kapı modelleri, hala kullanıcının tercihleri arasındadır. Bu kapılar tek kanatlı ve çok kanatlı olarak da üretilebilmektedir. Genel olarak standart kapı ölçüleri; kapı kanat genişliği, 100 – 160cm, kapı kanat yüksekliği, 220 – 250cm’dir. Dış kapı denince ilk akla gelen, yapıya giriş kapısıdır. Ancak dış kapıya bir örnek de balkon kapısıdır. Balkon kapıları da gelen olarak 70 – 160cm kanat genişliği ve 200 -210cm kanat yüksekliğinde imal edilirler

Bahçelerin girişleri tıpkı kitapların önsözü gibidir. Bahçeniz ve yapınız ile ilgili insanlara bilgi verir; görsellik ve estetikliği ile ortama ayrı bir hava katmanızı sağlarlar. Ahşap bahçe kapıları, tek kanat ve çift kanat olarak yapılabilir. Bahçe kapılarında yaygın olarak çit kanatlılar uygulanır. Bahçe kapıları her ne kadar özel ebatlarla yapılsa da, standart kanat genişliği 130 -160cm’dir. Bahçe kapılarında kullanılan ahşap, özel olarak empere edilerek suya ve UV ışınlarına dayanımlı hale getirilir. Bahçe kapıları, bahçe duvarı veya bahçe çitlerinin bahçeye giriş noktası olarak inşa edilebilir.  Bilinen kapı sistemlerindeki kapı kasası sistemi, bahçe kapılarında tam anlamıyla geçerli değildir. Bahçe kapılarının üst kısımları açık olarak imal edildiklerinden, kapı kasaları olarak sadece kapı menteşelerinin monte edileceği yan ahşapları bulunmaktadır. Bu ahşaplar, kapı kanadını taşıyabilecek kapasitede olmalı ve sağlam bir şekilde bahçe duvarına veya bahçe çitine monte edilmelidir.

Camilere göstermiş olduğumuz önem doğrultusunda, mimarisinde estetikliği ön planda tutmuşuzdur. Bu yapıların kapılarına ayrı bir önem vermiş ve kendine has bir sanat icra etmişizdir. Cami kapısı yapımında oldukça estetik bir görünüme sahip olan ve görselliği sayesinde insanları kendine hayran bırakan kündekari sanatı oldukça fazla kullanılmıştır. Kündekari; geometrik desenlerin, delik ve zıvana ile çatma sisteminde örülen iskelete, tablaların kiniş sistemi ile geçirilmesi suretiyle tutkalsız ve çivisiz olarak yapılan ahşap sanatıdır. Kündekari yapımında kullanılan malzemeler: planya makinesi, şerit testere, daire testere freze makinesi, el dekopaj testeresi,  el tepsi testere ve el frezesidir. Yapılan kündekari kapıların dayanımını artırmak ve uzun ömürlü olmasını sağlamak için, ahşap malzemelere, emprenye (değişik kimyasal maddelerin ahşaba emdirilmesi) işlemi uygulanır. Üzeri gomalak cilası (Hindistan da yaşayan bir böceğin salgılarından elde edilen doğal reçine) ile cilalanır. Ahşaba en iyi uyum sağlayan ve kaplama açısından bütünlük sağlayan bir yapısı vardır. Ağacın çalışmasına uyum sağlar, şekil değiştirmesine imkân sağlar, çatlamaz ve ahşap yüzeyden ayrılmaz.

Ahşap kapıların en çok kullanıldığı alan, iç mekân kapılarıdır. Bu kapılar arasında da oda kapıları çok büyük bir yer tutar. Odanın kullanım amacına ve tüketici tercihine göre camlı ya da camsız olarak üretilirler. Salon ve oturma odası kapıları camlı olarak tercih edilirken; yatak odaları genellikle camsız olarak tercih edilir. Salon kapıları tek kanat olabileceği gibi, çift kanat olarak da üretilirler. Oda kapılarının standart olarak kanat genişliği 80cm, uzunluğu ise 200 – 210cm olarak üretilir. İç mekân kapıları, genelde mahremiyeti korumak ve estetik bir görsellik yaratmak amacı ile kullanılır. Kapı kasaları, su terazisi aracılığı ile dengeye getirilerek kenar duvarlara monte edilir. Boşluk kalan yerler köpük ya da harç ile doldurulur. Daha sonra kapı pervazları ile bu görüntü kapatılır. Kapı kanatları, kasaya menteşe yardımıyla takıldıktan sonra, kapı kolu ve kilit sistemi montajı yapılır.

Ahşap kapıların en çok kullanıldığı alan, iç mekân kapılarıdır. Bu kapılardan biri olan mutfak kapıları, mutfakta meydana gelen koku, buhar ve ortaya çıkan seslerden diğer odaları izole etmek için kullanılır. Mutfak kapılarının standart olarak kanat genişliği 80cm, uzunluğu ise 200 – 210cm olarak üretilir. Kapı montajı; kapı kasaları, su terazisi aracılığı ile dengeye alınarak, kenarlarda bulunan duvarlara sabitlenir. Bu işlem sonucunda, kalan boşluklar köpük ya da harç ile doldurulur. Daha sonra kapı pervazları ile bu görüntü kapatılır. Kapı kanatları, kasaya menteşe yardımıyla takıldıktan sonra, kapı kolu ve kilit sistemi montajı yapılır.

İç mekân kapılarından banyo ve tuvalet kapıları; ortamdaki su ve buhardan oldukça etkilenmektedir. Bundan dolayı, bu alanlarda daha çok su ve buhar dayanımı olan malzemelerden yapılan kapılar kullanılmaktadır. Ancak konutlarda daha çok ahşap kapılar kullanıldığı için, bu mekânlarda da ahşap kapı kullanılmaktadır. Ahşap kapılar, emprenye edilmiş ahşap malzemeden üretilirler. Banyo ve tuvaletlerde camlı ve camsız modelleri kullanılabilmektedir. Camlı kapılar, küçük cam alanlarının bulunduğu veya buzlu cam diye tabir edilen camların kullanıldığı kapılarda kullanılmaktadır. Banyo ve tuvalet kapılarına, diğer iç mekân kapılarının aksine genel olarak eşik mermeri konur. Montaj işlemi, diğer kapıların montajı ile aynı olmakla beraber kilit sistemlerinde büyük bir değişiklik vardır. Banyo ve tuvalet kapılarında kapı iç kısımdan kilitlenir ve dışarıdan müdahale edilemez.

Tek kanatlı kapılar, kanatın bir tarafı kapı kasasına menteşelerle tutturulmuş olan, diğer tarafı ise kapı kasasının kilitleme kısmına kapanan kapı sistemidir. Bu sistemde, bir kapı kasasında hareketli olarak sadece bir tane kapı kanadı vardır. Bu tip kapılar, standart ölçülerde üretimi yapılır ancak özel ölçülerde imal edilmektedir. Standart ölçüler:

Kanat ölçüleri: 61 cm, 66 cm, 71 cm, 76 cm ve 81 cm’dir.

Kapı kasa boşluk ölçüleri: 70 cm, 75 cm, 80 cm, 85 cm ve 90 cm’dir.

Pervaz genişliği: 81 cm, 86cm, 91 cm, 96 cm ve 101 cm’dir

Bu özellikteki kapılar, genel olarak apartman girişleri, depo girişleri ve hastane giriş çıkışlarında kullanılmaktadır. Kapının bir tarafı açık kalırken, diğer tarafı kapalı kalabilir. Gerektiği zaman çift kanat açılarak geniş alandan faydalanılabilir. Çok büyük bir yelpazeye sahip olan ahşap kapı modelleri; desenli, desensiz, camlı ve camsız olarak üretilebilir. Genel olarak koyu renk tercih edilse de açık tonlardaki kapıların estetik açıdan ortama vermiş olduğu etki bambaşkadır.
Standart ölçüler:
Kanat ölçüleri: 151 cm, 161 cm, 171 cm’dir.
Kasa ölçüleri: 160 cm, 170 cm, 180 cm’dir.
Pervaz genişliği: 171 cm, 181cm, 191 cm’dir.

Yavru kanatlı kapılar, çift kanatlı kapılar gibi iki bölmeden oluşur. Tek parça kasa tipli olup vida veya köpükle sabitlenme sistemlidir. Her iki kapı kanadı kasalara zıt şekilde menteşeler ile tutturulur. İki kanatın birleştiği noktadaki kilit sistemi, kapılar birbirine geçecek şekilde monte edilir. Yavru kanat, üstten ve alttan sürgü mili ile sabitlenir. Her ne kadar standart imalatları olsa da özel ölçüler ile de imalatı yapılmaktadır.

Standart ölçüler:

Kanat ölçüleri: 111 cm, 121 cm, 131 cm’dir.

Kasa ölçüleri: 120 cm, 130 cm, 140 cm’dir

Pervaz genişliği: 131 cm, 141cm, 151 cm’dir

Kapı sistemlerinin en sık kullanılan çalışma sistemidir. Kapı kanadının kilit kısmından açılma şekline dönerek açılan kapı sistemidir. Bu sistem, tek kanatlı, yavru kanatlı ve çift kanatlı kapı sistemlerinde uygulanabilmektedir. En bilindik ve standart kapı sistemidir. Kanatlar 90° ve 180° olacak şekilde dönerek açılabilmektedir. İç kapı, dış kapı, bahçe kapısı, garaj kapıları ve camii kapıları sistemlerinin birçoğu bu sistem üzerine yapılmıştır. Kullanıldığı yerlerdeki kapı standartları ölçülerine göre üretilir.

Kapı sistemlerinin açılması için belirli bir alana ihtiyaç vardır. Evimizde ya da çalışma ortamımızda bu alan olmayabilir. Bu anlarda, normal dönerli kapı açma sistemi sıkıntılara yol açmaktadır. Sıkıntıları ortadan kaldırmak için yana sürülerek açılan sürgü kapılar devreye girerler. Kapı kanadının alttan veya üstten sürme kapı rayları ile bağlanarak sağa ve ya sola sürmek suretiyle kapıya açılma kapanma özelliği kazandırılan sistemdir. Sürgü kapı sistemleri, sürme kapı kilidi ile kilitlenebilmektedir. Uygulamada çift kanatlı ve insan trafiğinin yoğun olduğu yerlerde otomatik olarak yapılsalar da; tek kanatlı olarak da uygulanabilmektedir. Duvar yüzeyine yapılabilen bu sistem, duvar arasına sürülen kanat sistemi olarak da yapılabilmektedir. Alttan kanallı, üstten raylı ve sadece üstten askılı olacak şekilde yapılabilmektedir.

Dönerek açılan kanatlı kapı ile yukarı kaldırarak veya aşağı çekilerek (düşer) açılan kanatlı kapılar gibi iki fonksiyonun aynı kanatta olması istenildiği zamanlarda üretilir. Kapı kanadı, kapı kasasına çift açılım menteşeleri ve kilitle bağlanır. Kapı kolu da bu sisteme uygun ve vasistaslı (çift açılır) sistemi kontrol edecek ve kapıya kilitleme, açma, kapama komutlarını gerçekleştirmesi için aracı olacaktır. Genel olarak balkon kapıları veya bahçe çıkış kapılarında daha çok tercih edilir. Vasistaslı kapılar, dikeyde 45cm ile 220cm ve yatayda 28cm ile 160cm aralığındaki kapı kanatlarında rahatlıkla uygulanabilir. Menteşe kombinasyonu yapılarak 130kg ağırlığındaki kapı kanatlarına kadar rahatlıkla taşıyabilir.

Katlanır kapılar, dar alanlarda ve standart açılımlı kapı kanadının yapılmasına uygun ortamların olmadığı alanlarda uygulanan bir kapı çeşididir. İki ya da daha fazla kapı kanadının birbirine akordeon kapı menteşesi ile bağlanarak bir sistem haline getirilmesi ile ortaya çıkan kapı çeşididir. Alttan ve üstten kapı rayı ile bağlanan kapılar, sürme kapı kilidi ile kilitlenir. Kanat sayısı kapı boşluğuna göre belirlenir. Genel kullanım alanları; mutfak, ebeveyn banyo, ofis gibi dar ve kullanım alanı az ortamların rahatlatılması ve pratik kullanımı için uygun bir çözümdür. Birçok çeşidi olan bu sistemi, boy camlı veya camsız olarak tercih edebilirsiniz.

Kapının, kanat ve kasa malzemelerinin ahşap malzemelerle yapıldığı kapı modelidir. Yapılan işçiliğin büyük bir çoğunluğunun el işçiliği ile yapılarak ortaya çıkartıldığı üründür. Teknolojik gelişmeler sonucu her ne kadar bu sektörde biraz daralma olsa da, halen orijinal el işi kapı modelleri bulmak mümkündür. Ahşap kapılar, kapıların ilk örneklerindendir. Tarihte yapılan ilk kapılar ahşap kapılardır. Ahşap kapılar bakımlarına dikkat edildiği müddetçe bir ömür dayanıma sahiptirler. Ahşap kapıların günümüzde yapımında her ne kadar teknolojik makineler olsa da, ahşap kapı tasarım ve modele dönüşmesi yinede el işçiliği gerektirmektedir. Ahşap kapılar kullanılan yapılarda, yapıya ve insan sağlığına katkıda bulunurlar.

Mobilya kapı, genelde dekoratif olan ve tamamı cilalı ahşap kapı diye adlandırılan modeldir. Mobilya kapı modelleri  tamamen doğal ahşap malzeme ve MDF üzerine doğal yontma ahşap kaplama yöntemi olmak üzere iki şekilde üretilmektedir. Mobilya kapılar, kalite açısından en kaliteli kapı türüdür. Görünüm, kalite ve estetik açısından en çok tercih edilen kapı modelidir. Bu kapılar, modern mobilya kapı modelinde üretilebileceği gibi eski tarz nostaljik kapı modelleri şeklinde de üretilebilmektedir. Mobilya kapılar uzun yıllar kalitesini ve estetik görünümünü kaybetmeden koruyabilir.

Ahşap modelin üzeri parlak lamine malzeme ile kaplı olan kapılara lamine kapı denir. Lamine kapıların pervazları da dâhil tüm elemanları aynı malzemedir. Lamine kapılar boya gerektirmez, cilalı görünüme sahip; suya, neme, rutubete ve darbelere dayanımı yüksek kapılardır. Lamine kapılar, laminat kapılarla çok fazla karıştırılmaktadır. Laminat kapıların da özellikleri aynıdır fakat laminat kapılar hem preslenme hem kalınlık hem de parlaklık olarak lamine kapıdan farklıdır. Lamine kapıların, model ve görünüm olarak tüm ahşap modellerin birer örneğini bünyesinde barındıran zengin bir model yelpazesi vardır.

Bilinen teknolojik pres makinelerinde reçine katkısı olan ve birleştirici olarak kullanılan ince toz halindeki talaşların sıkıştırılmış olarak preslenmesiyle oluşan, orta derece baskılı kağıt tabakadır. Kâğıt tabaka ve denge oluşturan tabaka; güzel görünüm alması için cila tabakası ve son olarak da mdf tabakadır. Mdf tabaka, bildiğimiz odun talaşının bazı kimyasal maddeler ile karıştırılmış, pres ve basıncı yüksek olan halidir. Bu hali alan, daha sonra da cila tabakası ile ahşap modelleme yapılan ürünün adına laminat denir.  Laminat malzemenin darbelerde, delinme ve yıpranmalarda tamir ve cilası yapılmamaktadır.

Lamine malzeme

• Üst katman optimum 4 mm ağaç
• Orta katman 8 mm ağaç
• Alt katman 2 mm ağaç

Laminat malzeme

• Üst katman(cila tabakası)
• Kâğıt tabaka
• HDF tabakası
• Denge kâğıdı

Birden fazla malzemenin en iyi özelliklerini bir araya getirmek veya yeni bir özellikli bir malzeme ortaya çıkarmak amacıyla, malzemelerin birleştirilmesi ile ortaya çıkan maddeye “Kompozit Malzeme” denir. Bu tarz malzemeler, yapıların kapılarında da kullanılmaktadır. Kompozit kapılardaki boşluklar, dolgu, izolasyon ve daha dayanıklı olması amacı ile MDF ve sunta ile doldurulur. Kompozit kapılardaki son uygulamalardan bir tanesi ise iğne dikiş kapıdır. Bu tür kapılar, tüm eksik yanları en iyi malzemeler ile desteklendiği için dayanımı yüksek kapılardır. Hem kaliteli ürünler ile donatılmış hem de güvenlik konusunda dayanıklı bu kapılar, tercih edilen kapı sistemlerinin başında gelmektedir.

Ahşap çerçevenin iki yüzüne doğal ağaç görünümlü suni panellerin monte edilmesiyle oluşur. Bu paneller MDF ( Medium Density Fiberboard – Orta Yoğunluktaki Lifli Levha) malzemeden yapılmaktadır. Çerçevede kullanılan ağaç malzeme çok önemlidir. Ağacın rutubet oranı %12’lerde olmalıdır. Kurumamış bir ağaç kullanıldığında, kapılarınızda yamulmalar meydana gelebilir. Diğer bir husus da, panel kapılarda çerçevenin içerisine konulan pres kağıtlarıdır (Panel petek). Bu kâğıt petekler, kapının tüm iç boşluklarını doldurur. Kâğıt peteklerin sertleştirilmesi ve sağlamlaştırılması için bir dizi işlem yapılmalıdır. Bunlar, detayların birleştirildiği presleme aşamasında yapılır. Presleme için gereken özel tutkal, bileşenleri ile birlikte mikser yardımı ile karıştırılır ve pres tutkalı elde edilir. Sıcakla temas eden bu tutkal, tamamen kemikleşir ve panel ahşap çerçeve ile peteklere yapıştırır. Peteklerin sağlam olmasına neden olan da bu aşamadır. Petekler, eğer iyi tutkallanırsa yüksek sıcaklık ve basıncın etkisi ile kemikleşmekte ve sağlamlık açısından yüksek dayanıma ulaşmaktadır. Sıcak presten çıkan kapılar soğuduktan sonra, ebatlama işlemi yapılır. Bu kapılarda özellikle, poliüretan astar ve boya kullanılmalıdır. Selülozik boyalar piyasada çokça kullanılır. Nedeni ise poliüretan boyaya göre daha ucuz olmasıdır. Boyama esnasında ilk olarak koruyucu astar yapılır. Ardından istenilen rengin bulunması ve boyanın yüzeylere eşit olarak uygulanması sağlanır. Koruyucu astarların da sürülmesinden sonra kapı kanadı hazır hale gelir. Bu kapılar seri imalat sistemine uygun geliştirildiği için, kişiye özgü Amerikan Panel Kapı yapılamaz.

MDF üzerine astarlama işlemi yapıldıktan sonra, poliüretan veya akrilik boyalar ile boyama usulüyle yapılan kapı sistemidir. Modellenen kapıların CNC makinalarda şekillendirilip, cilahanelerde beyaz veya ahşap renklerinde boyanan, cilalanan kapıdır. Bu lake kapıların cilası, katmanlarına göre değişir. Lake kapıların temizlikleri ayrı bir itina ister. Her ne kadar cilalı olsa da darbelere karşı dayanımı yüksek kapılardır. Cilalı olarak adlandırılan ve geneli beyaz renkte olan kapılar; “Lake Kapı”dır. Bu kapı modelleri, iç mekanlarda kullanılır. Temizliği basit olan bu kapılar, nemli bir bez ile hafifçe silinerek temizlenir. Zarif bir görünüm ve yapıya sahip olan lake kapılarda, toz deterjan ve yoğun kimyasal barındıran deterjanlar kullanılmamalıdır.