Merkezi Isıtma Tesisatı

Merkezi Isıtma Tesisatı

TANIM

Doğalgaz, kömür veya petrol atıkları ile yanan kazanlar vasıtasıyla açığa çıkarılan ısıtma enerjisinin, bir merkezden binalara dağıtımını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sistemdir. Bu sistemlerde, yapının çeşitli bölümleri, bir merkezden borular vasıtası ile sıcak su veya buharla ya da kanallarla ısıtılır. Dairelerde kombi veya soba yoktur. Isı, yapı içerisine; radyatör (kalorifer peteği) ya da döşeme altında bulunan borular (alttan ısıtma) vasıtasıyla iletilir. Merkezi ısıtma sistemleri; kazanlar, brülörler, boylerler, genleşme tankları, otomatik kontrol tertibatı ve elektrik panoları, kolektörler, pompalar, karışım ve balans vanaları, bacalar gibi bileşenlerden oluşur. Merkezi ısıtma sistemleri, Romalılardan günümüze kadar gelmekte olan bir tekniktir. Ocaklarda yakılan yakacaktan elde edilen sıcak duman gazları, döşeme altındaki veya duvarlar içindeki kanallardan geçirilerek, salonların ve özellikle halka açık hamamların ısıtılmasında kullanılarak merkezi sistemin temelleri atılmıştır.

TEKNİK ÖZELLİKLER

  • Ses, gürültü, koku, duman etkisinden uzak olursunuz
  • Can ve mal güvenliği açısından risk daha azdır.
  • Isı pay ölçerler yardımı ile tasarruf edilebilir.
  • Baca mesafeleri kombilerden daha fazladır.
  • Çok kazanlı sistemlerle yedekleme yapılarak işletme sürekliliği sağlanabilir.
  • Dönüşümlerde ve modernizasyonda daha çok alternatif enerji kaynakları değerlendirilir.
  • Merkezi ısıtma sistemleri, kazanlar, brülörler, boylerler, genleşme tankları, otomatik kontrol tertibatı ve elektrik panoları, kolektörler, pompalar, karışım ve balans vanaları, bacalar gibi komponentlerden oluşurlar.
  • Katlar arasında ısı farkı yoktur.
  • Ortam içerisinde bir kombi, soba tarzı bir ısıtıcı olmadığından hem temizlik, güvenlik açısından kolaylık sağlar.

UYGULAMA ALANLARI

  • Oteller
  • Villalar / Konutlar
  • Restoranlar
  • Kafeler
  • Düğün salonları
  • Fabrikalar
  • Kamu binaları
  • Bankalar
  • Okullar
  • Hastaneler
  • Havalimanları
  • Sağlık merkezleri
  • Fuar alanları
  • Spor salonları
  • İşyerleri
  • Yüksek katlı yapılar
  • Siteler
  • AVM’ler

ÇEŞİTLER, BOYUTLAR VE UYGULAMA ŞEKLİ:

Döşeme Altı Merkezi Isıtma

Isıtılacak alanın döşeme yüzeyinden borular vasıtasıyla sıcak suyun dolaştırılması suretiyle yapılır. Borular içerisindeki sıcak suyun etkisi ile döşeme yüzeyi ısınır ve ortamın tüm yüzeyinde aşağıdan yukarı doğru sıcak hava çıkışı olur. Tüm alana bu şekilde aşağıdan yukarı doğru bir ısı yayılımı sağlanır. Isıtma sisteminde, demir boru, basınca dayanıklı plastik boru ve bakır borular kullanılır. Bu tür sistemlerde ısıtılması istenen hacmin döşemesine ilk önce yalıtım yapılır. Daha sonra yalıtımın üstünden ısıtıcı borular geçirildikten sonra boruların üstü kaplama malzemesi ile kapatılır. Döşeme tipi ısıtmalar merkezi ısıtma sistemlerinin ilk kullanım şekillerindendir. Milattan önceki yıllara kadar uzanan bir geçmişi vardır. Yapıların altından veya duvarlarından sıcak duman ve suların geçirilmesiyle uygulanmıştır. O teknikler geliştirilerek günümüze kadar gelmiştir.

Radyatörlü Merkezi Isıtma

Merkezi ısıtma sistemleri içerisinde hacim ısıtıcısı olarak en çok kullanılan cihazlardır. Bu cihazlarda toplam ısı geçişinin yaklaşık %70 ile %80 kadarı taşınımla (konveksiyonla), %20 ile %30 kadarı ışınımla (radyasyonla) olmasına rağmen; geçmişten gelen, hatalı olarak verilen radyatör (kalorifer peteği) adı günümüzde de kullanılmaktadır. Radyatörler, yapımında kullanılan malzeme sınıfına göre, döküm, çelik, alüminyum ve panel olmak üzere dört gruba ayrılır. Kazan dairesinde bulunan kalorifer kazanının, ısıttığı suyu değişik dolaşım sistemleri ile yapının belirlenen noktalarında bulunan radyatörlere ileterek ortamı ısıtma şeklidir.

Cebri Dolaşımlı (Pompalı) Merkezi Isıtma

Kalorifer kazanlarında ısıtılan suların, yapıda borular yardımıyla dolaşımını sağlamak için kullanılan pompalı sistemdir. Bu sistemde, kazandan çıkan suya, pompalar yardımıyla basınç kazandırılır ve dolaşımı hızlandırılarak yapının sıcaklığının korumasına yardımcı olunur.  Az enerji harcayan, sürekli ve sessiz çalışan, az bakım gerektiren sirkülasyon pompalarının gelişimiyle, günümüzdeki sıcak sulu merkezi ısıtma sistemleri genellikle pompalı sistemler olarak tasarlanmaktadır. İki şekilde; yapıya gidiş yönünde ve yapıdan geliş yönünde farklı uygulamalar ile yapılabilir. Ancak yapıdan geliş yönünde kullanılan sistemlerde, en üst katlarda bulunan radyatörler hava yapabileceklerinden dolayı pek tercih edilmez.

Sıcak Su ile Isıtma

Suyun, elektrik ve kalorifer kazanlarında ısıtılarak, borular vasıtasıyla, ısıtılması istenen bölgelere sevk edildiği ve suyun ısı taşıyıcı olarak kullanıldığı tesisatlardır. Radyatörlerde ısıyı yayan su, dolaşımdan sonra soğuyarak tekrar kazana döner. Suyun dolaşımı doğal olarak (yerçekimi ile) veya çoğu zaman cebri (sirkülasyon pompası ile) yapılır. Suyun ısınması sırasında artan su hacmi, genleşme kabı (genleşme deposu) adı verilen bir depoda toplanır. Genleşme kabına göre, atmosfere açık ve kapalı genleşme depolu olarak ayrılabilir. Fakat sıcak su sistemlerinin büyük çoğunluğu atmosfere açıktır ve su sıcaklığı 90° değerini aşmaz. Sıcak sulu merkezî ısıtma sistemi, merkezi ısıtma sistemleri arasında en yaygın kullanılan tesisat türüdür.

Fıtri (Doğal) Dolaşımlı Merkezi Isıtma

Suyun dolaşımının, sıcaklık ve özgül ağırlık değişimine göre gerçekleştiği sistemdir. Dolaşım pompasına ve elektrik giderine gerek yoktur.

Fıtri dolaşımlı sistemler, üstten ve alttan dağıtmalı sistemlerde kullanılabilir. Büyük çaplı borular kullanıldığından dolayı, maliyetli ve boru çaplarından kaynaklı ısı kayıpları olan bir sistemdir. Yüksek olmayan binalar için üstten ısıtma haricindeki ısıtma sistemleri uygun değildir. Kazanlar, radyatörlerden daha alt seviyede olmalıdır. Düşük sıcaklıklarda ve döşemeden ısıtma sistemlerindee uygun değildir.

Kızgın Su ile Isıtma

Bir merkezde elde edilen kızgın suyun, saha istasyonları vasıtasıyla yapıların ısıtılması işinde kullanılmasıdır. Merkezi ısıtmada amaç, her bağımsız yapı ve tesisin kendi başına bireysel ısı üretmesini engellemektir. Merkezde üretilen ısı, kızgın su (110°’nin üzeri) veya buhar ile taşınır. Isıtılacak her yapının altında bir ısı transfer istasyonu kurulur veya merkezden gelen ısı doğrudan, ısınacak birimin ısıtma sistemlerine aktarılır. 110° – 175° arasındaki su, orta sıcaklık; 175°’nin üzerindeki su ise, yüksek sıcaklık sınıfına girmektedir. Bu tarz ısıtma sistemlerinin ekonomiklik derecesi minimum 500 konutluk bir kapasitedir. Ülkemizde çok fazla kullanım alanı bulamayan bu sistem, toplu konut veya geniş alanlı ve yoğunluğun çok olduğu merkezlerde kullanılmaktadır.

Sıcak Hava ile Isıtma

Taşıyıcı olarak havanın kullanıldığı sistemdir. Bir noktada ısıtılan hava, kanallar vasıtası ile ısıtılması planlanan alana sevk edilir. Bu sistem, ısıtma ile birlikte, ortamdaki havanın da değişmesinin gerekli olduğu yapılarda ve alanlarda uygulanır.

Buhar ile Isıtma

Alçak Basınçlı Buharla Isıtma: Isı taşıyıcısı olan akışkan malzemenin maksimum sıcaklığı 110°’dir ve maksimum 0,5 bar (0,5 x 105 Pa) basıncı olan buhar kullanılır. (TS 2838) Bu tip ısıtma sistemleri, genellikle kimya ve gıda sanayisi gibi özel kullanım alanları için idealdir.

Yüksek Basınçlı Buhar İle Isıtma: Buhar basıncı 1 bar üstünde olan sistemlerdir. Isıtma sistemi olarak kullanım alanı pek fazla yoktur. Fuar ve sergi salonları gibi özel alanlarda kullanılmaktadır. Yüksek sıcaklık ve yüksek ısı taşıma nedeni ile buhara ihtiyaç varsa tercih edilir.

Vakumlu Buhar ile Isıtma:
Basınç değerleri atmosfer basıncından az olup; 0,25 ile 0,95 ATÜ (Atmosfer Üstü Basınç) arasında değişen ve sıcaklığı da en az 65° olan buharlı ısıtma sistemleridir.

RENKLER VE DOKULAR

Isıtma tesisatları, tek parçadan oluşmadığından dolayı belirli bir rengi yoktur. Ancak son ısı yayıcı olarak kullanılan radyatörler genel olarak beyaz renktedir. Ayrıca metal ve değişik renklere de boyanabilmektedir.

KALİTE SINIFI

Merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılan mekanizmalarda, TSEN15502-1+A1 testlerinden geçmiş ve bu testler sonunda A sınıfı ya da 1. sınıf standardında üretimi yapılmış ürünler kullanılmalıdır.

KULLANIM SÜRESİ VE BAKIM

Merkezi ısıtma sistemlerinin ömrü; tesisatlarda olağanüstü bir sıkıntı olmadığı sürece yapının ömrü kadardır. Tesisatın ilk ve son birimleri olan kazan ve radyatörlerde değişimler olabilmektedir. En çok değişim gören birimi radyatörlerdir diyebiliriz. Sert ve kireçli sular, zamanla ısı yalıtım aracı olarak kullanılan radyatörlerde tıkanmaya sebep olmaktadır.