Çamaşırhane ve Mutfak Tesisatı

ÇAMAŞIRHANE VE MUTFAK Tesisatı

TANIM

Sağlık tesislerinde; hastaların tanı, tedavi, terapi, uyutma gibi işlemleri için ve operasyon odalarında, cerrahi aletleri çalıştırmak için kullanılan gazlara medikal gaz denir. Bu gazları, bir merkezden alarak uç birimlere kadar dağıtan borulama sistemine de medikal gaz tesisatı denilmektedir.

TEKNİK ÖZELLİKLER

  • Hastaneler ve sağlık kuruluşlarında pratik kullanım olanağı sağlar.
  • Emniyetli ve kalıcı bir çözüm sunar.
  • Tüplerin hastane içerisinde dağıtılmasını ve tekrar toplanmasını engeller.
  • Tüplerin dağıtım ve toplanmasında fazladan oluşacak trafiği önler.
  • Tüplerin hastane içerisine transferi sırasında hijyen kurallarının ihlal edilmesini önler.
  • Oksijen gazının likit olarak kullanılmasına imkan tanır.
  • Gaz kullanım sarfiyatını azaltır.
  • Cihazların tek bir noktadan kontrol ve müdahale edilmesine olanak sağlar.
  • Bakım ve onarım maliyetlerinin düşük olmasını sağlar
  • Medikal gaz (oksijen, basınçlı hava, vakum, azotprotoksit ve atık gaz) merkezlerinin büyüklük ve kapasiteleri hastanede ihtiyaç duyulan medikal gaz miktarına bağlıdır. Bu miktar hastanenin cins, büyüklük ve kapasitesi göz önüne alınarak tespit edilir ve projelendirilir.
  • Emniyet açısından medikal gaz santralleri binalara uygun uzaklıkta tespit edilen yerlere ya da gerekli emniyet tedbirleri alınarak binaların bodrum katlarına, motorlu araçların kolayca ulaşabilmesi göz önünde bulundurularak yerleştirilir.
  • Santrallerin yerleştirildiği mahallerin, sistemin emniyeti ve çalışma verimi açısından iyi havalanabilir olmasına, aşırı ısı ve güneşten korunmasına dikkat edilir.
  • Oksijen gazı, her türlü yağ ile temas ettiğinde yanıcı ve patlayıcı bir etki gösterdiğinden, basınçlı hava ve vakum sistemlerinden ayrı bir bölüme kurulmalıdır.
  • Sistemde kullanılan bakır boru çapları, şebeke basınç kayıplarını en aza indirecek şekilde belirlenir.
  • Bakır boru tesisatı, binanın mimari yapısına en uygun olarak, bina statiğini bozmadan en kısa yoldan prizlere ulaşacak şekilde döşenir.
  • Merkezi medikal gaz sisteminde kullanılan bakır borular, ısıl işlem görmüş olup yağlardan temizlenmiştir. Kaynak işlemleri sert lehim (gümüş kaynağı) ile yapılır.
  • Dağıtım boruları üzerinde, taşıdığı medikal gazı temsil eden etiketlendirme yapılmalıdır.

UYGULAMA ALANLARI

  • Fabrikaların sağlık birimleri
  • Sağlık kuruluşları
  • Devlet hastaneleri
  • Özel hastaneler
  • Tıp merkezleri
  • Ağız ve diş sağlığı merkezleri
  • Acil servisler
  • Revirler
  • Askeri kışlalar
  • Aile hekimlikleri
  • Hastaneler

ÇEŞİTLER, BOYUTLAR VE UYGULAMA ŞEKLİ:

Mutfak ve Çamaşırhane Tesisatı Havalandırma

Pişirmede kullanılan cihazların çevreye yayacakları ısı miktarları, hesaba alınarak ve mutfak alanında negatif basınç yaratılarak, içteki kokunun doğrudan dışarı atılmasını sağlamak için davlumbaz havalandırma sistemleri kullanılır. Yapısal özelliklerinin yanında, kolay sökülüp takılabilen ve rahat temizlenebilen özellikte olması gerekir. Filtreler, endüstriyel yıkama makinelerinde yıkanabilecek boyda olmalıdır. Yağ parçacıklarının emme hızına uygun olarak, kanatçıklara çarparak burada tutulmasını sağlamak için ayarlanabilir aralıklı olması gerekmektedir.  Havalandırma sisteminin önemli olduğu bir diğer uygulama alanı da çamaşırhanelerdir. Buralarda, ortamdaki nemli ve rutubetli havayı temizlemek için genel olarak bölgesel havalandırma sistemleri kullanılmaktadır.

Mutfak ve Çamaşırhane Yağ Tutucu

Mutfaklarda pis su gider sisteminin önemli bir parçasıdır. Büyük ölçekli mutfaklarda, özellikle ana pişirme grubunu toplayan ızgaraların birleşme noktasında atık debisi hesaba katılarak ve uygun cihaz seçilerek bakım yapmak için en uygun yere montajı yapılır. Mutfaklarda kullanılan ve kanalizasyon sistemine gittiği zaman tıkanıklık ve büyük ölçekli arızalar çıkarabileceği için yağın, ana kanalizasyona gitmesini önlemek amacıyla yağ ayırıcı sistemler kullanılır. Yağların tesisata gitmelerini önlemek için yağ çözücü kimyasal maddeler veya gaz ile parçalama yöntemlerinin de bulunduğu sistemler vardır.

Mutfak ve Çamaşırhane Tesisatı
Gaz Tesisatı

Doğal gaz için 35 mbarg, LPG için 50 mbarg sabit basınç verecek sistem projelendirmesi gereklidir. İmalatçı veya ithalatçı tarafından, cihaz çalışma basıncının belgelenemediği durumlarda, mutfak cihazlarının (Kuzine, Benmari, Bek, Boru Bek v.b.) çalışma basıncı en fazla 50 mbarg alınacaktır. Sistem basıncından cihazların çalışma basınçlarına düşme, shut-off’lu regülatörlerle yapılmalıdır. Regülatörler, cihazların minimum 2 m öncesine konulmalıdır. Basınç yanında debinin de uygun olması için mutfak içi dağıtım hatlarının en az  ½” boru ile dolaşması, hatların ise en az ¾” olması, cihaz öncesi kesme vanası yerleştirilmesi gereklidir. Boru ile cihaz arası bağlantı, gaz akışına uygun elastik, iç çapı en az ½”, dış kısmı paslanmaz örgülü dokuma spiral hortum ile yapılacaktır. Olası bir gaz kaçağını tespit etmek amacıyla, mutfakta gazlı cihazların yoğun kullanıldığı alanların yakınına sesli ikaz detektörleri konulması gereklidir. Gaz tesisatı tamamen açıktan gidecektir. Orta davlumbaz olması durumunda davlumbazın bir kenarından, yukarıdan aşağıya indirilerek, cihazların arkasında kolektör yaparak cihazlara ait dağıtım uçları yapılacaktır.

Mutfak ve Çamaşırhane Tesisatı
Çamaşırhane Hava

Bir kompresör ile oluşturulan hava, çamaşırhanedeki cihazlara verilmek için kullanılacaktır. Kompresörler, cihazlara kuru hava verirken; cihaz çıkışında bulunan nem alıcı filtreler önemlidir. Cihazların çıkışlarında pislik tutucu ve kesme vanaları bulundurulmalıdır. Hava getiren hatlar, tavandan gelerek ve deveboynu yaparak besleme hattından cihaza girecek şekilde projelendirilmelidir. Mutfaklara elektrik prizi olarak en az iki adet konulmalıdır. Mutfak ve çamaşırhanelerde çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi aletler için ayrı linye (elektrik hattı) döşenmelidir. Bu mekânlardaki prizler ve aydınlatma hattı ayrı olmalıdır.

Mutfak ve Çamaşırhane Tesisatı
Su Tesisatı

Eviyeler için sıcak/soğuk su hatları ½”, gider boruları ise Ø50” olmalıdır.

Genel olarak tüm mahallerde su basıncı 4-6 bar, Sıcak su hatlarında ise su sıcaklığı 65° – 70° olmalıdır.

Mekanik tesisat, kesme vanası ile bitirilmelidir. Vanadan önce mutlaka süzgeç konulmalıdır.

Vana ile cihaz bağlantısı, iç çapı en az ½ “olan, dışı paslanmaz örgülü dokuma spiral hortum ile yapılmalıdır.

Eviye bağlantıları, bitmiş zeminden 55 cm, pis su gideri ise 35 cm yukarıda yapılmalıdır.

Gider bağlantıları yapılırken, sıcak suya dayanıklı polipropilen esaslı malzeme veya pik seçilmelidir.

Cihazların gider çıkışları kelepçe ile sızdırmaz bir şekilde sağlanmalıdır.

Islak zemin olan yerlerde, su kullanılan veya devirme tertibatı olan her cihazın önüne, ortalama 80x20x15 cm ölçülerinde yer ızgarası yapılmalıdır.

Izgaralar, üstünden en az 250 kg yük geçecek ağırlığa dayanıklı, dönmez ve deforme olmaz bir malzemeden yapılmalıdır.

Yer ızgaraları, temizlik sırasında sıkıntı çıkarmaması ve kolay temizlenebilmesi için pürüzsüz bir yüzeye sahip olmalıdır.

Pişirme ve ısıtmalı cihazlar için kullanılacak su, mutlaka yumuşatıcıdan geçirilmelidir.  Bu cihazları besleyecek ayrı bir su hattı çekilmesi önerilir. Su yumuşaklığı 4-6° olmalıdır.

Mutfak ve Çamaşırhane Tesisatı
Elektrik Tesisatı

Elektrik tesisatı, her cihaz için ayrı hat ve ayrı sigortaya sahiptir. Renk kodu uygulanmış 220 V cihazlar için faz, nötr ve toprak olarak 3 damarlı, 380 V cihazlar için 3 faz, nötr ve toprak olarak 5 damarlı kablo ile yapılmalıdır. Cihaz bağlantıları için aynı özellikte elastik kablolar temin edilmelidir. Cihaz girişi ve tesisat ucu, buat veya şalter kısmı sızdırmazlık temin edecek şekilde rekorlu ve çelik spiral koruyucu ile bağlanmalıdır.

Kablolarda uluslararası ve Türk standartlarına uygun renk kodlamasına dikkat edilmelidir.

RENKLER VE DOKULAR

Çamaşırhane ve mutfak tesisatlarında kullanılan malzemelerin bazılarında standart renkler vardır. Gaz tesisatındaki borular sarı yağlı boyadır. Elektrik tesisatında ise; Faz Kablosu Rengi: Genellikle kahverengi veya siyahtır. Gri de olabilmektedir. Nötr Kablosu Rengi: Açık mavi renklidir. Toprak Kablosu Rengi: Sarı ve yeşil çizgili kablodur. Elektrik tesisatını döşeme esnasında kullanılan kablo kanalları da siyah ve mavi renktedir. Su tesisatında ise genel olarak plastik borular kullanıldığı için beyazdır. Diğer tesisatlar da belirli bir renk yoktur.

KALİTE SINIFLARI

Çamaşırhane ve mutfak tesisatlarında, birden fazla tesisat sistemi kullanılmaktadır. Bunların hepsinde aranması gereken standart, Türk Standartları Enstitüsünün belirlemiş olduğu malzeme ve uygulama standartlarıdır.

KULLANIM SÜRESİ VE BAKIM

Çamaşırhane ve mutfak tesisatlarının her uygulamasında bir kullanım süresi vardır. Bunların birçoğunun, yapının ekonomik ömrü kadar ömrü vardır. Yağ tutucular gibi bazı malzemeler zamanla tıkanma veya kullanıcı hatalarından kaynaklı değişim ihtiyacı doğuracaktır. Ancak hepsinin ortak bir özelliği bulunmaktadır. Bakım ve onarımı için teknik ve profesyonel bir ekip gerektirmektedir.